روش های نگهداری و کنترل موجودی کالا
برای ثبت عملیات مالی مربوط به موجودی های کالا دو سیستم ثبت حسابداری وجود دارد.
الف) روش (سیستم) ثبت دائمی
ب) روش (سیستم) ثبت ادواری
۱. روش ثبت دائمی موجودی کالا
در روش ثبت دائمی، کالاهای خریداری شده در طول دورۀ مالی به حساب موجودی کالا بدهکار میشود و هنگامی که کالایی فروخته شد، بهای تمام شده آن از حساب موجودی کالا خارج میگردد.
به عبارت دیگر در سیستم ثبت دائمی، هنگام خرید کالا، حساب موجودی کالا بدهکار میشود و هنگام فروش کالا، علاوه بر ثبت مربوط به فروش یک ثبت دیگر نیز بابت کاهش موجودی در دفاتر ثبت میگردد.
به این ترتیب که حساب بهای تمام شده کالای فروش رفته بدهکار و حساب موجودی کالا بستانکار میشود.
لذا در هر زمان ماندۀ حساب موجودی کالا در دفاتر، میزان موجودیهای کالای مؤسسه را نشان میدهد.
به همین سبب است که در این سیستم میزان موجودی کالا و همچنین بهای تمام شده کالای فروش رفته در هر لحظه از سال از روی دفاتر قابل تعیین است. با وجود این در صورت استفاده از این سیستم در پایان هر سال مالی مقدار موجودی کالای پایان دوره نیز شمارش میشود تا از ثبتهای حسابداری طی دوره اطمینان حاصل گردد.
۲. روش ثبت ادواری موجودی کالا
در سیستم ثبت ادواری موجودی کالا، هنگام خرید کالا، حساب خرید بدهکار میشود و هنگام فروش کالا، کاهش موجودی در دفاتر ثبت نمیگردد. لذا در این سیستم تعیین مقدار موجودی کالا طی سال از روی دفاتر امکان پذیر نمیباشد
بلکه هر موقع که لازم باشد مقدار موجودی کالا و بهای تمام شدۀ کالای فروش رفته تعیین شود، باید ابتدا مقدار موجودی کالای پایان دوره تعیین شود، سپس مبلغ موجودی کالای پایان دوره از مجموع موجودی کالای اول دوره و خریدهای دوره کسر گردد تا بهای تمام شدۀ کالای فروش رفته مشخص گردد. موجودی کالا در پایان هر دوره مالی، بطور طبیعی موجودی کالای ابتدای دورۀ بعد است.
