حسابداری سبز چیست و چه تفاوتی با حسابداری سنتی دارد؟

آشنایی بیشتر با حسابداری سبز

این روزها حفظ محیط زیست با توجه به افزایش جمعیت و نیز محدودیت منابع طبیعی یکی از چالش های بسیار مهم بشر می باشد.

این در حالی است که اقتصاد و محیط زیست با هم ادغام شده و امکان تفکیک آن ها از یکدیگر وجود نخواهد داشت:
در واقع نمی توان تصمیم اقتصادی را یافت که بر محیط زیست تاثیرگذار نبوده و تغییری در محیط زیست وجود نداشته مگر آن که تاثیر آن در اقتصاد نیز قابل مشاهده باشد.

از طرفی دیگر، طی چند سال گذشته خوشبختانه آگاهی و رشد اخلاقی مصرف کنندگان بسیار افزایش یافته و جهان نیز نسبت به مسائل زیست محیطی از خود تمایل نشان خواهد داد.

 از بین چالش های این چنینی می توان موارد زیر را نام برد:

• افزایش تولید و انتشار گازهای مخرب
• رشد بحران آب جهانی
• به خطر افتادن تنوع زیستی
• گسترش بیابان
• جنگل‌زدایی
• از بین رفتن زیستگاه‌های طبیعی به علت استفاده از آفت‌کش‌ها
• شکار بی‌رویه جانداران و نازک شدن لایه ازون

این موضوعات سبب شده همه از مدیران و سهام‌داران شرکت‌ها انتظار داشته تا تلاش بیشتری جهت همسو نمودن استراتژی‌های تجاری خود با طرح‌های زیست محیطی نمایند.

حسابداری سبز در واقع دانشی است که برای کمک به توسعه و بهره گیری پایدار از منابع طبیعی روی کار آمده است.

حسابداری سبز چیست؟

منظور از حسابداری سبز یا همان حسابداری محیط زیست مجموعه قوانین و قوائدی بوده که به سیستم حسابداری کمک نموده تا آثار ناشی از تخریب و آلودگی محیط زیست را بهتر شناخته و آن ها را ثبت، گزارش و افشا نماید.

برای اولین بار ساخت و طراحی اصطلاح حسابداری سبز در دهه ۸۰ میلادی توسط فردی اقتصاددان به نام پیتروود  (Peter Wood) شکل گرفت.
این روزها با توجه به رو به رو شدن اکثر شرکت ها با چالش های زیستی، این شرکت ها همگی به دنبال راهی مناسب برای گزارش و افشای اطلاعات برای عموم مردم بوده و از این رو حسابداری سبز به نوعی شیوه ای برای حفظ محیط زیست به شمار خواهد آمد.

حسابداری سبز به عبارتی از جنبه های نوظهور دانش حسابداری بوده و تازه در ابتدایی ترین مراحل توسعه می باشد.

در حقیقت از طرفی خیلی از مردم هنوز هیچ شناختی نسبت به این روش حسابرسی نداشته و از طرفی دیگر در هر کشور قوانین آن متفاوت بوده و چندان استانداردهایی را نمی توان در این بین پیدا نمود.

در حالی که مخارج زیست محیطی شرکت در جای خود از اهمیت بالایی برخوردار بوده و بایستی آن را در محاسبه بهای تمام شده و هزینه تولیدات به عنوان مخارج کلی در نظر گرفت.

مهم ترین کارکرد حسابداری سبز مطلع سازی سهامداران شرکت ها از هزینه های زیست محیطی می باشد،
چرا که در چنین حالتی سهامداران نسبت به شناخت راه های کاهش و حذف هزینه ها ترغیب شده و از این رو کمک شایان توجهی به حفظ محیط زیست خواهد شد.

حسابداری سبز و سنتی چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟

به طور کلی تمرکز حسابداری سنتی تنها بر روی سود آوری بوده و در آن هیچ توجهی به منابع طبیعی و محیط زیست نخواهد شد و افراد تنها دغدغه ابعاد تجاری و اعداد و ارقام کمّی را خواهند داشت.
در واقع بیشتر آثار زیست محیطی به ثبت نرسیده مگر آن که به پول یا عدد و رقم تبدیل شده باشند.
در حقیقت طراحی حسابداری سنتی بر پایه تاثیر گذاری انسان بر محیط نبوده و این روش حسابداری به هیچ عنوان به نفع محیط زیست نخواهد بود.

این در حالی است که حسابداری سبز، محیط زیست را یک منبع سرمایه دانسته و هزینه های زیست محیطی نیز در آن در فرایندهای اقتصادی و محاسباتی، یک هزینه قابل قبول در نظر گرفته خواهد شد.

حسابداری سبز چه کاربردی دارد؟

استفاده از این شاخه از حسابداری در سطح اقتصاد خرد و کلان بوده اما فواید اطلاعات حاصل از حسابداری زیست محیطی به طور مختصر شامل مواردی چون هزینه‌یابی، سرمایه‌گذاری در دارایی‌های فیزیکی و برنامه‌ریزی استراتژیک خواهند شد.

با این وجود بعضی از پژوهشگران معتقد بوده عملکردهای مالی شرکت ها تا حد کمی تحت تاثیر حسابداری سبز قرار خواهند گرفت.

هزینه‌های قابل توجه در حسابداری سبز

• هزینه‌های ناشی از ممانعت از آلودگی آب و هوا
• امکانات تصفیه آب و هوا
• هزینه‌های ناشی از اقدامات انجام شده جهت به حداقل رساندن انرژی مصرفی و کاهش گرمایش زمین
• هزینه‌های مرتبط با حفظ آب و به کارگیری آب باران و سایر منابع طبیعی
• هزینه فعالیت‌های تجدید محیط زیست (کمک به کم شدن آلودگی‌های خاک و آب‌های زیرزمینی و…)
• هزینه‌های مدیریتی حمایت از محیط زیست نظیر فعالیت‌های توسعه محیط زیست
• هزینه‌های حمایت از محیط زیست، شامل مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی همچون شرکت در سازمان‌های مرتبط با حفظ محیط زیست و…
• هزینه‌های حمایت از محیط زیست، شامل هزینه‌های مرتبط با تحقیقات و توسعه
• هزینه‌های مربوط به کسب و حفظ گواهی ایزو ۱۴۰۰۱

بیشتر بخوانید:

نرم افزار حسابداری چیست؟

استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ چیست؟

این استاندارد که به استاندارد مدیریت زیست محیطی نیز معروف بوده در پی طرح الزاماتی جهت سازمان هایی بوده به محیط زیست علاقه مند بوده و تصمیم داشته کمترین آسیب و آلایندگی را به محیط اطراف خود بزنند.

در واقع این استاندارد سیستمی است جهت هدایت و کنترل یک سازمان که در این راه به محیط زیست نیز توجه ویژه ای خواهد شد.
امکان دریافت این استاندارد عمومی برای تمامی سازمان ها بدون در نظرگیری اندازه، خدماتی یا تولیدی بودن وجود خواهد داشت.

حسابداری سبز چه فوائدی به همراه دارد؟

هر چه هزینه های زیست محیطی از مدیریت بهینه تری برخوردار بوده، سیستم مدیریت زیست محیطی بهتر اجرا شده و فوائد بسیار مهمی نظیر کاهش هزینه‌ها و رعایت دقیق‌تر مسئولیت‌های اجتماعی را برای جامعه و موفقیت واحد تجاری در پی خواهد داشت.

با نگاهی دقیق تر به این موضوع، می توان از بین فوائد حسابداری سبز به موارد زیر نیز اشاره نمود:

• شرکت ها توانسته با بهره گیری از تصمیم های تجاری بهتر، سرمایه‌گذاری در صنایع سبز و بازطراحی فرایندها و محصولات خود هزینه های زیست محیطی را کاهش داده و یا حذف کنند، چرا که بعضی از این هزینه ها احتمال داشته باعث ایجاد هیچ ارزش افزوده ای برای سیستم یا محصول نگردند.
• با رسیدن به درکی صحیح از هزینه های زیست محیطی و آگاهی از عملکرد زیست محیطی فرایندها و محصولات تولیدی، می توان به بهبود هزینه‌یابی و قیمت‌گذاری محصولات کمک نمود و شرکت ها را در طراحی فرایندهای محصول سازگارتر با محیط زیست یاری نمود.
• تحقیقات نشان داده محصولات سازگارتر با محیط زیست دارای مزیت رقابتی بیشتری در بازار می باشند.

خدمات ارائه شده توسط حسابداری مدیریت زیست محیطی

در زمینه حسابداری، مدیریت حسابداری زیست محیطی ارائه دهنده خدماتی به مدیران واحد تجاری خواهد بود. مدیریت سازمان امکان بهره مندی از اطلاعات حاصل از حسابداری زیست محیطی در برخی از تصمیمات داخلی داشته که این تصمیمات به شرح زیر می باشند:

• طراحی محصول
• طراحی فرایند تولید
• بررسی کارکرد
• سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ثابت
• کنترل هزینه‌ها
• مدیریت ضایعات

حسابداری سبز چه چالش هایی را پیش رو دارد؟

در ابتدا که به تازگی مباحث مربوط به حسابداری سبز به راه افتاده بود، برخی از شرکت ها هیچ رغبتی جهت افشای زیان های وارده به محیط زیست در صورت های ملی خود نشان نمی دادند،
اما با گذشت زمان و نیز بیشتر شدن میزان خسارات، شرکت ها به ناچار به رعایت این مسائل روی آوردند.

با این وجود طبق نظر کارشناسان بایستی برای استفاده گسترده تر از این روش، تغییراتی در فرهنگ ایجاد گردد.
زیرا استقبال از حسابداری سبز در واقع نیازمند نگرشی بوده که در آن حفظ محیط زیست ارزشمند خوانده شده و افراد را نسبت به بکارگیری روش های بهینه تشویق نموده و در این زمینه بایستی به خوبی فرهنگسازی صورت گیرد.

بیشتر بخوانید:

نرم افزار جامع حسابداری چیست؟

حرف پایانی

این روزها خیلی از شرکت ها به خوبی مسائل زیست محیطی را متوجه شده و خواستار روشی مطلوب برای گزارش و افشای اطلاعات برای تمام مردم و به کارگیری این اطلاعات در جهت توسعه و حفظ محیط زیست می‌باشند.

در واقع حسابداری سبز راهی برای زنده نگه داشتن محیط زیست خواهد بود.

با وجود آن که طی سال های گذشته، نظر بسیاری از محققان رشته حسابداری و طرفداران محیط زیست به حسابداری سبز جلب شده و خیلی از افراد و شرکت ها نسبت به استفاده از این روش مشتاق می باشند
اما هنوز این مسیر دارای چالش هایی بوده که از مهم ترین آن ها می توان به نیاز به فرهنگ سازی اشاره نمود.

حسابداری سبز تنها دارای یک هدف بوده و آن هم این است که شرکت ها این امکان را داشته تا بدون آسیب رسانی به محیط زیست به اجرا و انجام ارتباطات، فرایندها و فعالیت‌های خود بپردازند.