آشنایی با استانداردهای حسابداری
استانداردهای حسابداری در واقع همان قوانینی بوده که برای نحوه انجام امور حسابداری تعیین شده اند و می توان گفت که این استانداردها قلمرو فعالیت حسابداران می باشند.
این استانداردها به طور دائم در حال تغییر بوده و همیشه امکان کنار گذاشتن این استانداردها و جایگزینی آن ها با دیگری وجود خواهد داشت؛
اما به هر حال این استانداردها قواعدی عملی بوده که جهت هدایت کار و حرفه حسابداری همواره در دسترس خواهند بود.
به طور معمول استانداردهای حسابداری از سه بخش برخوردار می باشند:
- شرح مسئله: این بخش در واقع مشکلات رایج در حرفه حسابداری را شرح داده و توصیف خواهد نمود.
- بحث مستدل: در این بخش برای مقابله با مشکلات حسابداری استدلال هایی آورده می شود.
- ارائه راهکار: راهکارهایی ایده آل جهت رفع مشکلات ارائه خواهد شد و در نهایت تصمیم نهایی در این بخش اتخاذ می گردد.
تدوین استانداردهای حسابداری ایران بر مبنای استانداردهای بینالمللی حسابداری و الزام به رعایت آن در تهیه صورتهای مالی را می توان یکی از مهم ترین رخدادهای صورت گرفته در سال های اخیر در جامعه حسابداری کشور دانست.
استانداردهای حسابداری چه هدف هایی را دنبال خواهند نمود؟
به طور کلی استانداردهای حسابداری با هدف ارائه چهار نوع اطلاعات در زمینه های مختلف به شرح ذیل تعریف خواهند شد:
- آشکار کردن شیوه ها و فرضیات (خط مشیهای حسابداری) مورد استفاده حسابدار برای آگاهی دیگران
- در نظر گیری فرم یکنواخت و مثل هم برای صورتهای مالی
- آشکار سازی نکاتی به خصوص در زمینه تأمین احتیاج ویژه استفادهکننده از اطلاعات برای اعمال داوری یا نظریه فردی
- عرضه تصمیمات رسمی یا غیررسمی مرتبط با ارزشگذاری مجاز داراییها و تعیین رقم درآمد
آشنایی با استانداردهای حسابداری چه ضرورتی خواهد داشت؟
یکی از پایه ای ترین مفاهیم حسابداری، استانداردهای حسابداری و نیز استانداردهای حسابرسی بوده که برای پا گذاشتن به حرفه حسابداری حتما بایستی آن ها را آموخت.
در حالی که خیلی از کارشناسان حسابداری و مدیران مالی بوده حتی از تعداد این استانداردها نیز بی اطلاع می باشند!
اما به هر حال تمامی اساتید، دانشجویان، فارغ التحصیلان، حسابداران، حسابرسان، کارجویان این رشته و مدیران مالی بایستی این استانداردها را کاملا بدانند.
معرفی انواع استاندارد حسابداری
به طور کلی تا به حال تعداد استانداردهای حسابداری ۳۳ تا بوده و ترتیب آن ها به شکل زیر می باشد:
- چگونگی عرضه صورتهای مالی
- صورت وجوه جریان نقد
- درآمد عملیاتی
- حسابداری ذخایر، بدهیها و داراییهای احتمالی
- رخدادهای پس از تاریخ ترازنامه
- گزارش کارکرد مالی
- حسابداری مخارج تحقیق و توسعه
- حسابداری موجودی مواد و کالا
- حسابداری پیمانهای بلند مدت
- حسابداری کمکهای بلاعوض دولت
- داراییهای ثابت مشهود
- شفاف سازی اطلاعات در رابطه با اشخاص وابسته
- حسابداری مخارج تأمین مالی
- چگونگی عرضه داراییهای جاری و بدهیهای جاری
- حسابداری سرمایهگذاریها
- نرخ بندی ارز
- حسابداری داراییهای نامشهود
- صورتهای مالی تلفیقی و حسابداری سرمایهگذاری در واحدهای تجاری فرعی
- حسابداری ترکیب واحدهای تجاری
- سرمایهگذاری در واحدهای تجاری وابسته
- حسابداری اجارهها
- تهیه گزارش میان دورهای
- حسابداری مشارکتهای خاص
- گزارشگری مالی واحدهای تجاری در مرحله پیش از بهرهبرداری
- گزارشگری بر حسب قسمتهای گوناگون
- فعالیتهای کشاورزی
- طرحهای مزایای بازنشستگی
- فعالیت بیمههای عمومی
- فعالیت اجاره املاک
- سود هر سهم
- داراییهای غیرجاری نگهداری شده جهت فروش و عملیات متوقف شده
- کاهش ارزش داراییها
- مزایای بازنشستگی کارکنان
در صورت تمایل می توانید توضیحات این استاندارد ها را در وب سایت سازمان حسابرسی مشاهده نمایید: (+)
چه عواملی باعث تفاوت میان استانداردهای حسابداری بینالمللی و ملی شده است؟
تفاوت اصول پذیرفته شده حسابداری ملی با استانداردهای حسابداری بینالمللی ممکن بوده از دو راه انجام گیرد:
- واگرایی: منظور از واگرایی این بوده که اگر چه اصول پذیرفته شده حسابداری ملی و استاندارد حسابداری بینالمللی هر دو پوشش دهنده یک موضوع حسابداری مشخص بوده اما با این حال روش های تجویزی آن ها با هم متفاوت خواهد بود.
- فقدان: فقدان نیز یعنی عدم پوشش دهی موضوع حسابداری مقرر در استاندارد حسابداری بین المللی توسط اصول پذیرفته شده حسابداری ملی
بیشتر بخوانید:
فرایند تدوین استاندارد چیست؟
امروزه طبق اعلام سازمان حسابرسی، فرایند تدوین استانداردهای حسابداری به صورت زیر می باشد:
تشخیص موضوع از جهت انجام تحقیقات
طبق مسائل و موضوعات مطرح شده از طرف مدیریت تدوین استانداردها، کمیته تدوین استانداردهای حسابداری اقدام به تعیین اعضای کمیته و کمیته فنی، استانداردهای مورد نیاز جهت تدوین یا تجدید نظر در آن ها نموده و پس از آن این موضوع را به مدیریت تدوین استانداردهای حسابداری اعلام خواهد نمود.
ارزیابیهای مقدماتی
بعد از آن که موضوع مورد نظر مشخص شده، حال نوبت آن رسیده تا کارشناسان مدیریت تدوین استانداردها کارهای مطالعاتی و تحقیقاتی لازم را انجام دهند.
طی این مرحله کارشناسان مدیریت تدوین استانداردها به بررسی و گردآوری استانداردهای کشورهای دیگر از جمله آمریکا، انگلستان، استرالیا، کانادا و استانداردهای بینالمللی، تحقیقات انجام شده در رابطه با موضوع، روشهای رایج در ایران و مسائل قانون مرتبط با موضوع شناسایی خواهند پرداخت.
در آخر نیز در این مرحله گزارش های مطالعاتی ارائه خواهند شد.
تصمیمگیری در رابطه با ضرورت تدوین استاندارد
بعد از تعیین موضوع، با در نظر گیری بررسی های مقدماتی کمیته تدوین استانداردها این بار اقدام به تصمیم گیری در رابطه با ضرورت تدوین استاندارد در خصوص موضوع مطرح شده خواهد نمود.
تهیه پیشنویس مقدماتی
با تشخیص داده شدن ضرورت تدوین استاندارد از سوی کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، گروه های کارشناسی با در نظر گیری گزارش های مطالعاتی تهیه شده و نیز مطالعات میدانی و تشکیل جلسات با صاحبنظران مرتبط با موضوع، پیش نویسی مقدماتی تهیه خواهند نمود.
از سیاست های اصلی این بوده که میان تدوین استاندارد هماهنگی، استانداردهای بینالمللی حسابداری هماهنگی وجود داشته باشد.
لذا در زمینه موضوعاتی که مربوط به استاندارد بین المللی بوده، این استاداردها به عنوان پایه اصلی تدوین استاندارد مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
در این مرحله نیز حاصل کار یک پیش نویس مقدماتی استاندارد خواهد بود.
تدوین پیشنویس استاندارد
طی این مرحله، طبق پیشنویس مقدماتی استاندارد تهیه شده توسط گروه های کارشناسی، کمیته تدوین استانداردهای حسابداری دست به بررسی های عمیق و گسترده ای زده و پس از اصلاحات لازم پیش استاندارد نهایی خواهد شد.
نتیجه این مرحله پیش نویس استاندارد می باشد.
نظرخواهی عمومی
جهت نظرخواهی عمومی، به واسطه کانالهای مختلف نظیر چاپ در مجلات تخصصی، اینترنت (سایت سازمان حسابرسی) و نظایر آن پیش نویس هر استاندارد در اختیار عموم قرار خواهد گرفت.
علاوه بر آن بسته به ماهیت موضوع، برای برخی از افرادی که صاحب نظر بوده این پیش نویس ها به طور مجزا ارسال خواهد شد.
در آخر نیز مدیریت تدوین استانداردها این نظرات دریافتی در رابطه با پیش نویس استاندارد را جمع بندی ساخته و آن ها را به کمیته تدوین استانداردهای حسابداری ارائه می نماید.
این کمیته در صورت نیاز، اقدام به اصلاح پیش نویس استاندارد نموده و پس از آن که کمیته فنی این پیش نویس تجدید نظر شده را تصویب نمود به هیئت عامل سازمان ارائه می گردد.
تصویب نهایی
انتشار بیانیه نهایی وقتی انجام شده که هیئت عامل و مجمع عمومی سازمان متن نهایی استاندارد را تصویب نموده باشد.
بعد از آن که متن استاندارد دریافت شد، استانداردهای حسابداری توسط هیئت عامل بررسی شده و بعد از آن که اصلاحات احتمالی انجام گرفت، برای تصویب نهایی به مجمع عمومی سازمان فرستاده خواهد شد.
بعد از آن که متن نهایی استاندارد حسابداری توسط مجمع عمومی سازمان تصویب شد، انتشار پیدا نموده و لازم الاجرا خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
