ارزش فعلی (PV)، ارزش خالص فعلی (NPV) و نرخ بازده داخلی (IRR)
سرمایهگذاری در اصطلاح به یک تعهد مالی گفته میشود بهمنظور برگشت منفعتهایی در قالب بهره، سود سهام و منافع سرمایه در قبال پسانداز که در علوم مختلف مانند اقتصاد، مالی و… دارای تعاریف متفاوتی است.
اما آنچه در تمامی آنها مشترک است رسیدن سود و منفعت به صاحب سرمایه میباشد که او را مجاب نموده با صرفنظر از مقداری داراییهای خود اقدام به سرمایهگذاری و دریافت تسهیلات در آینده نماید.
سرمایهگذاریها امروزه قسمت عمدۀ فعالیتها را تشکیل میدهند و فرقی نمیکند شما یک فرد حقیقی باشید یا حقوقی، امروزه سرمایهگذاری بخش عظیمی از درآمدها و رونق مالی افراد عادی و حتی سازمانها را به خود اختصاص دادهاند و اگر زیرکی کامل و علم نداشته باشید و با سطحینگری وارد این عرصه عظیم شوید مطمئناً نهتنها سود نخواهید برد بلکه متضرر شده و آسیب جدی میبینید.
تورمهای غیرقابلپیشبینی حرکت در این مسیر را با چالشهای فراوانی روبرو کرده است بهگونهای که هیئتمدیرهها در هر سازمان مجبورند قبل از هر اقدامی بهصورت دقیق جوانب کار را سنجیده و سپس وارد گود شوند.
زیرا در اینجا تنها رقیبان قدر نیستند که باید پشتشان به خاک مالیده شود حتی سیاستمداریهای اشتباه، خود میتواند عامل شکست گردد و شرکتهای معتبر و نامی را از میدان خارج کند.
در اقتصاد کلان از سرمایهگذاری به خرید کالاها در یکزمان خاص بهمنظور بهرهوری در آینده اطلاق میگردد که نمونههایی از آن را میتوان به ساخت راهآهن، کارخانهها بزرگ، سد، تربیت نیروی کار و… اشاره نمود.
نمیشود در حوزۀ کسبوکار داخل شویم اما بهعنوان یک مدیر به سرمایهگذاری بهصورت یک تصمیم اساسی بهمنظور متحول نمودن آن حرفه نیندیشیم.
در اینجا به ذکر چند توصیه برای سرمایهگذاری قدرتمند پرداخته تا بتوانید در این عرصه حضوری باشکوه را تجربه نمایید:
- برای اعتبار خود ارزش قائل باشید
- به آینده با دیدی کمالگرا بنگرید
- ارزشها را بی آفرینید
- همیشه به بالاتر از خودتان نیمنگاهی داشته باشید
- صبوری را با درایت درهم آمیزید
- ریسکهای عاقلانه جهشی دو برابری خواهند داشت
- به دنبال علایقتان بگردید و آنها را بیابید
- رقیبها پیروزی را نزدیک میکنند
- گامهای کوتاه و موفقیتآمیز بردارید
- نه گفتن بهتر از دروغ گفتن است
- صداقت سیاستی مانند کیمیاست
- بر اوضاع هرچند بحرانی تسلط داشته باشید.
اگر میخواهید تصمیمات سرمایهگذاری دقیقتری داشته باشد و در میانۀ راه دچار دودلی نگردید و از میان هزاران انتخاب آنکه با شرایط شما سازگارتر است را انتخاب نمایید آشنایی با اصولی چند لازمۀ کار است:
- ارزش فعلی (PV)
- ارزش فعلی خالص (NPV)
- ارزش بازده داخلی (IRR)
ارزش فعلی (PV)
هنگامیکه میخواهید یک سرمایهگذاری بالقوه را شروع کنید ارزش فعلی به شما کمک میکند که بسنجید درآمدی که در آینده قرار است عاید شما شود ارزش این سرمایهگذاری را خواهد داشت.
ارزش فعلی به میزان اعتبار و ارزش حال پول شما در آینده پرداخته که با نرخ تخفیف محاسبه میشوند و به میزان بالا یا پایین بودن ارزش فعلی جریان نقدی آینده نرخ تنزیل گفته میشود و در محاسبۀ ارزش فعلی خالص، بازنشستگی، بازده اوراق قرضه، ارزش فعلی بسیار کاربرد دارد.
بهترین استفاده از ارزش فعلی مقایسۀ آن با ارزش آتی است.
هنگامی پولی در امروز ارزش دارد که دارای ارزشی بیشتر در آینده باشد، ارزش آینده میتواند از سرمایهگذاری پول امروز یا بازپرداختهای پول بهدستآمدۀ امروز باشد که نتیجهاش در آینده مشخص میشود.
ارزش فعلی PV به بررسی ارزش پول سرمایهگذاری شده در دورههای مختلف پرداخته و بررسی میکند که پول شما در آینده چه حالتی خواهد داشت.
ارزش آن نسبت به حال سیر نزولی داشته یا شما نسبت به نرخ بهره سود کردهاید.
اصل در محاسبۀ PV همان نرخ بهره است که شمارا مجاب میکند یک سرمایهگذاری را بر دیگری ترجیح داده و انتخاب نمایید.
مثلاً اگر درآمد شما ۱۵ میلیون تومان باشد و سرمایههای قابلمقایسه درآمدی ۱۵% بنابراین با کمک فرمول (PV) = C1/(1 + r) درآمد دارای ارزش فعلی ۱۳،۰۴۳،۰۰۰ است و بهعبارتدیگر ۱۵ میلیون در سال بعد فقط حدود ۱۳ میلیون ارزش خواهد داشت.
اگر گمان کنیم که جریان نقدینگی تا چندین سال برابر است برای محاسبۀ ارزش درآمد در چهار سال آینده میتوان از فرمول Present Value (PV) = Ct/(1 + r)^t استفاده نمود و طی این محاسبه درآمد دارای ارزش ۸،۵۷۶،۰۰۰ است، یعنی ۱۵ میلیون فقط ۸ میلیون ارزش خواهد داشت.
نکته مهم در رابطه با ارزش فعلی PV
در این سرمایهگذاریها هزینۀ فرصت نیز از موارد مهمی است که باید موردتوجه قرار گیرد.
هزینۀ فرصت تفاوت بین درآمد از دو سرمایهگذاری متفاوت است هنگامیکه یکی را بر دیگری ارجحیت داده و انتخاب مینمایید در این حالت باید مشخص نمایید که انتخاب شما چقدر سوددهی بیشتری را برایتان فراهم نموده است.
نکته :
اگر در دنیای مالی تازهکار هستید، توصیه میکنیم حتما مقالهی کاربردی ترین اصطلاحات حسابداری مالی را مطالعه کنید.
ارزش خالص فعلی NPV
تفاوت بین ارزش فعلی هرگونه فعالیتهای نقدی ورودی و ارزش فعلی جریان نقدی خروجی را ارزش خالص فعلی مینامند.
که یکی از اساسیترین کاربردهای آن مطالعات اقتصاد مهندسی و ارزیابی اقتصادی پروژهها و میزان توجیه فنی آنها است و به کمک آن میتوان فهمید، آیا یک پروژه جهت راهاندازی خط تولید خود با محاسبه مواد اولیه، آب، برق، گاز، دستمزد، حملونقل، بازاریابی و نرخ تورم سالانه، نرخ سود و نرخ ریسک بازده کافی خود را دارد یا خیر؟
این ارزش در واقع ارزشمندی واقعی سرمایهگذاری شما را مشخص میکند و تعیین میکند هزینۀ ابتدایی که پرداختنمودهاید بهصرفه بوده و میتواند ارزش کنونی فراوانی را به سمت شما سرازیر نماید و فرمول آن بدینصورت است :
NPV = PV – I
برای روشن شدن موضوع تصور کنید قصد سرمایهگذاری دارید که درآمد ۱۵ میلیونی نصیبتان خواهد نمود اما برای راهاندازی آن باید ۱۳ میلیون هزینه نمایید با کمک ارزش خالص فعلی سوددهی یا ضرر دادن این فعالیت را میتوان بررسی نمود.
با جانمایی در فرمول عدد بهدستآمده حدود ۴۳ هزار تومان خواهد بود که نشان میدهد این سرمایهگذاری مفید خواهد بود.
اگر قصد دارید NPV را برای سرمایهگذاریها در سالهای بیشتر موردبررسی قرار دهید فرمول آن به شرح این است:
NPV = ∑ (Ct/(1 + r)^t) – C0
در یک حالت کلی میتوان NPV را برای میزان سوددهی یک سرمایهگذاری محاسبه کرد و اگر مقدار بهدستآمده از آن زیر صفر باشد احتمال شکست در آن زیاد و اگر مقدار بهدستآمده بالای صفر باشد احتمال موفقیت حتمی است.
نکته مهم در رابطه با ارزش خالص فعلی NPV
این روش ارائهشده برای نرخهای بازده بدون تغییر و ثابت کارایی دارد ولی اگر سرمایهگذاری شما دارای نرخ بهره متفاوت است NPV را باید بر اساس جریان نقدینگی خالص هر دوره محاسبه نمود.
برای روشنتر شدن مطلب مثالی میزنیم:
اگر سرمایهگذاری در پیش داشته باشید که هرسال به شما حدود ۱ میلیارد تومان سود بدهد و ۲ میلیارد برای راهاندازی آن نیاز داشته باشید و نرخ بهره ۵/۱۷، میزان سوددهی آن به شرح زیر است
سال اول = PV = (C1/(1 + r)^1) = 1,000,000,000/1.175 = 851,063,829.79
سال دوم = PV = (C2/(1 + r)^2) = 1,000,000,000/1.381 = 724,309,642.37
سال سوم = PV = (C3/(1 + r)^3) = 1,000,000,000/1.62 = 616,433,738.19
حال مجموع PV ها خواهد شد
PV = 851,063,829.79 + 724,309,642.37 + 616,433,738.19 = 2,191,807,210.35
NPN خواهد شد:
NPV = 2,191,807,210.35 – C0
NPV = 2,191,807,210.35 – ۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰
NPV = 191,807,210.35
اگرچه عدد بالای صفر درآمده و سرمایهگذاری خوب به نظر میرسد اما دقت در اعداد فرضی پیشنهادشده و نرخ بهرۀ متغیر ممکن است معامله را کاملاً متفاوت ازآنچه هست نماید پس دقت در محاسبات را میطلبد تا شمارا از هرگونه خسارت در امان دارد.
نرخ بازده داخلی IRR
مقدار بازده ای که بهطور متوسط یک طرح تجاری میتواند در مدت یک سال داشته باشد را نرخ بازده داخلی مینامند.
یکی از روشهای استاندارد ارزیابی و سنجش طرحهای اقتصادی محاسبۀ میزان بازگشت داخلی است و اصطلاح داخلی به خاطر حذف هرگونه عوامل محیطی است که ممکن است بر نتیجه تأثیر بگذارد.
در محاسبۀ نرخ بازدۀ داخلی میکوشند تا جریان نقدی با میزان بازگشت نامشخصی به میزان کنونی تنزیل داده شوند تا ارزش خالص فعلی برابر صفر شود.
اگر میزان بازگشت از نرخ بهره بیشتر شد طرح قابلاجرا است و اگر برعکس این موضوع رخ داد طرح غیرقابل اجرا است.
نرخ بازده داخلی دقیقاً همان سودی است که سرمایهگذار از تجارت خود به دست میآورد، IRR پرکاربردترین و مهمترین عامل توجیهپذیری یک معامله است و مقایسه چندین طرح تجاری را ازنظر سودآوری امکانپذیر میکند.
مراحل محاسبه نرخ بازده داخلی:
- تخمین نرخ بازده داخلی
- محاسبه نرخ ارزش فعلی خالص
- ارزش فعلی خالص مثبت نرخ بالاتر را میطلبد
- باارزش فعلی خالص منفی به سراغ نرخ پایینتر بروید
- تکرار فرآیند تا رسیدن به ارزش فعلی خالصی برابر صفر
نرخ بازده داخلی یا جریان نقدی تنزیل شده رابطۀ مستقیم با NPV دارد و در تمامی سرمایهگذاریها آن را صفر در نظر میگیرند.
IRR بهصورت مجزا در تصمیمات سرمایهگذاری حضور یافته و بهعنوان نرخ سود سربهسر بهصورت درصدی ایفای نقش میکند و اگر میزان آن بالاتر از نرخ بازده در دیگر سرمایهگذاریها باشد شرکت به این نتیجه میرسد که باید در آن سرمایهگذاری حضورداشته باشد.
سرمایهگذارانی که به نرخ درآمد مشخص میاندیشند، این روش مورد استقبال آنها قرار میگیرد.
نرخ بازده در هر دوره برای هر سرمایهگذاری مشخص میشود و یک محاسبۀ سریع کار را به نهایت میرساند ازاینرو میتوان IRR را از فرمول زیر به دست آورد:
∑ (Ct/ (1 + IRR)^t) = I
که البته یادآور میشویم محاسبۀ IRR کار بسیار پیچیدهای است.
درنهایت به خاطر بسپارید هرچه هم در سرمایهگذاریهای خود دقت نمایید تا فرمان زندگیتان را در دست نگیرید و برای ادارۀ خود به دیگران متکی باشید در هیچیک از تصمیمات خود موفق نخواهید شد.
